Wszystko co musisz wiedzieć o przeprowadzce za granicę

Podjęcie decyzji o przeprowadzce za granicę nie jest proste. Wiąże się nią wiele przygotowań i konieczność załatwienia pewnych formalności. Jednak mieszkamy w Unii Europejskiej, co ułatwia nam przemieszczanie się w jej granicach. Zmiana miejsca zamieszkania może być pozytywna i ekscytująca, jednak trzeba w odpowiedni sposób zabrać się za wprowadzanie jej w życie. Dlatego piszemy o praktycznej stronie przeprowadzki.

• Jakie formalności należy załatwić w Polsce przed wyjazdem?
• Jakie dokumenty powinniśmy ze sobą zabrać?
• Czy aby podjąć pracę za granicą potrzebne są pozwolenia lub inne dokumenty?
• Czy możemy zabrać ze sobą nasz samochód i swobodnie korzystać z niego poza Polską?
• Co trzeba zrobić, aby wynająć mieszkanie?
• Czy potrzebne będzie ubezpieczenie?
• Jak sytuacja przedstawia się w różnych krajach?

Przykłady z: Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji, Holandii, Belgii, Irlandii, Norwegii oraz Danii.

Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym poradniku.

PRZED WYJAZDEM

• Sprawdź ważność swoich dokumentów (dowód osobisty, paszport). Zrób kserokopie najważniejszych dokumentów, takich jak wspomniane dowody tożsamości, polisa ubezpieczeniowa czy prawo jazdy.

• W Polsce obowiązuje zgłoszenie wyjazdu na dłużej niż 3 miesiące. O wyjeździe należy poinformować właściwy ze względu na miejsce pobytu organ meldunkowy. Warto o tym pamiętać zwłaszcza gdy np. byłeś/aś zameldowany/a w wynajętym mieszkaniu.

• Nie zapomnij również o zerwaniu umów i rezygnacji z usług, które otrzymywałeś/aś regularnie. Chodzi o sprawy takie jak umowa z elektrownią, gazownią, telefonią komórkową, dostawcą Internetu, prenumeraty magazynów itp. Sprawdź do kiedy są ważne, jakie warunki Cię obowiązują i czy musisz poinformować dostawców o wyjeździe.

• Załatw sprawy formalne w urzędach, zwłaszcza, jeśli otrzymywałeś/aś świadczenia socjalne lub zasiłki, np. zasiłek dla bezrobotnych.

• Zgromadź dokumenty, które będą Ci potrzebne za granicą.

JAKIE DOKUMENTY ZABRAĆ ZE SOBĄ?

W obrębie strefy Schengen nie trzeba okazywać dokumentów tożsamości podczas przekraczania granicy. Jednak będą one potrzebne jeśli podróżujesz samolotem lub później, podczas pobytu za granicą, koniecznie trzeba więc o nich pamiętać. Najlepiej mieć przy sobie także kopie.

Przydatne mogą okazać się dokumenty takie jak akt urodzenia, akt ślubu, dyplomy ukończenia szkół czy certyfikaty zawodowe, a także ich wersje przetłumaczone na język kraju, do którego się przeprowadzasz. Część pracodawców wymaga również zaświadczenia o niekaralności.

Jak uzyskać zaświadczenie o niekaralności?

Zaświadczenia wydaje Krajowy Rejestr Karny. Aby je uzyskać, trzeba złożyć zapytanie o udzielenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego. Koszt wydania zaświadczenia to 30 zł. Opłatę uiścić można na kilka sposobów: w formie znaczka opłaty sądowej, gotówką w kasie Ministerstwa Sprawiedliwości, gotówką w kasie sądu lub na rachunek bankowy Ministerstwa Sprawiedliwości. Formularz złożyć można osobiście, drogą pocztową lub internetowo (w ostatnim przypadku opłata jest niższa i wynosi 20 zł). Na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości znajdziesz wzory formularzy i wykaz punktów informacyjnych Rejestru.

Ubezpieczenie

Wszyscy ubezpieczeni w NFZ, a także członkowie ich rodzin, mają prawo do otrzymania karty EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego). Karta upoważnia do korzystania z opieki medycznej w krajach członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii.

Jak otrzymać kartę EKUZ?

Aby otrzymać kartę, należy złożyć wniosek w oddziale NFZ lub delegaturze. Można zrobić to osobiście, za pośrednictwem osoby upoważnionej, pocztą, faksem, a w przypadku niektórych oddziałów NFZ również drogą emailową (wówczas trzeba wysłać wypełniony i zeskanowany wniosek). Choć nie zawsze jest on potrzebny, warto mieć przy sobie dokument potwierdzający ubezpieczenie. Wniosek pobrać możesz ze strony NFZ: https://www.ekuz.nfz.gov.pl/wypoczynek/wniosek-ekuz

Do czego upoważnia karta EKUZ?

Na stronie PrawaPacjenta.eu czytamy:
„Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ/EHIC) uprawnia do świadczeń zdrowotnych tzw. niezbędnych w czasie pobytu jej posiadacza na terytorium innego państwa członkowskiego przy uwzględnieniu charakteru tych świadczeń, tak aby osoba zainteresowana nie musiała wracać do kraju właściwego ( tj. w którym jest zgłoszona do ubezpieczenia) celem leczenia. Świadczenia zdrowotne na podstawie karty EKUZ są udzielane na takiej samej zasadzie jak osobom uprawnionym do świadczeń zdrowotnych w kraju pobytu przy uwzględnieniu powyższego warunku, co do stanu zdrowia jej posiadacza. Kwalifikacji i zakres świadczeń ustala lekarz. Istotnym jest, że karta EKUZ nie uprawnia do leczenia w trybie planowym.”

Zatem to czy EKUZ upoważni Cię do bezpłatnej pomocy medycznej, zależy od charakteru tej pomocy. Warto również zwrócić uwagę na to, że w niektórych krajach część usług medycznych jest płatna dla wszystkich pacjentów – za te usługi również trzeba zapłacić, nawet posiadając kartę EKUZ.

Dlatego jeżeli przenosisz się za granicę, ale pracy będziesz szukać dopiero na miejscu, rozważ wykupienie dodatkowego ubezpieczenia turystycznego.

O pozwoleniu na pracę, a także dokumentach potrzebnych za granicą i innych formalnościach, rozmawialiśmy z Grzegorzem Werra, który mieszkał i pracował w Niemczech oraz Danii:

Pozwolenie na pracę nie jest wymagane w Niemczech, tak jak w pozostałych krajach UE. Żadne szczególne dokumenty również nie były potrzebne. Zapewnieniem ubezpieczenia zajął się pracodawca. Jednak muszę zaznaczyć, że pracowałem dla polskiej firmy działającej w Niemczech. Warto zabrać ze sobą więcej dokumentów, takich jak np. własny akt urodzenia, akty urodzenia dzieci czy akt małżeństwa. Dokumenty te będą potrzebne zwłaszcza jeśli zamierzasz starać się np. o zasiłek rodzinny. Pracowałem i mieszkałem również w Danii, dla firmy duńskiej i w tym przypadku sprawy wyglądały nieco inaczej. Potrzebowałem dokumentów takich jak akt małżeństwa i CVR (z Urzędu Skarbowego).

Zgromadzenie dokumentów doradza też Daniel Małajowicz, który pracował i mieszkał we Francji:

Przy pracach sezonowych wymagano ode mnie ksera aktu urodzenia i jest to niezbędne od tego roku, a jak wiadomo Francja króluje w pracach sezonowych.

PODJĘCIE PRACY ZA GRANICĄ

We Wspólnocie Europejskiej obowiązuje swobodny przepływ osób. Jest to jedna z podstawowych zasad, zawartych w traktatach ustanawiających powstanie Unii Europejskiej. Dla nowych państw członkowskich stosuje się niekiedy okresy przejściowe z pewnymi ograniczeniami, jednak Polski ograniczenia te nie obowiązują już od 2011 roku. Polacy mogą więc swobodnie podejmować pracę w krajach należących do UE, a także w niektórych z państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegia i Islandia).

W niektórych zawodach konieczne jest jednak uznanie kwalifikacji zawodowych. Dotyczy to przede wszystkim tak zwanych zawodów regulowanych i tych, których wykonywanie związane jest ze zdrowiem i bezpieczeństwem publicznym. W przypadku zawodów nieregulowanych decyzję o tym, czy możesz wykonywać daną pracę, podejmuje pracodawca. Natomiast prawo do wykonywania zawodu regulowanego określone jest w przepisach.

Możliwe, że Twój zawód zaliczany jest do regulowanych w państwie, do którego się wybierasz, mimo że w Polsce nie znajduje się na liście. Tutaj znajdziesz wykaz zawodów regulowanych.

Przydatne może okazać się zabranie przetłumaczonych świadectw, dyplomów i innych certyfikatów zawodowych. Nie zapomnij też o telefonie – szukając pracy, najlepiej posiadać lokalny numer telefonu. Ułatwi to kontaktowanie się z potencjalnymi pracodawcami.

POBYT I MELDUNEK

Jeśli pracujesz w innym kraju UE, zarówno Tobie, jak i Twojej rodzinie automatycznie przysługuje prawo do zamieszkania w tym kraju. Czytamy o tym na stronie Europa.eu:

Ewentualne wymogi, które mogą Cię dotyczyć, są uzależnione od tego, czy jesteś zatrudniony/a na podstawie umowy o pracę, czy pracujesz na własny rachunek.

• Jeśli masz umowę o pracę, masz prawo mieszkać w innym kraju UE, nawet jeśli pracujesz w niepełnym wymiarze godzin lub masz umowę o pracę na czas określony.
• Jeśli prowadzisz działalność na własny rachunek, masz prawo mieszkać w innym kraju UE, jeśli prowadzisz tam działalność gospodarczą w sposób trwały i nieprzerwany.
  

W niektórych krajach nowi mieszkańcy muszą zameldować się w odpowiednim urzędzie.

Niemcy

W Niemczech istnieje obowiązek meldunkowy. Zameldować należy się w lokalnym urzędzie meldunkowym.

Norwegia

Na temat Norwegii rozmawialiśmy z Agnieszką Tułodziecką, która mieszka tam i pracuje. Przepisy są nieco ostrzejsze niż w krajach UE.

„Jeśli planujesz mieszkać w Norwegii przez ponad 6 miesięcy, musisz zgłosić przeprowadzkę najpóźniej w ciągu 8 dni od przyjazdu. Jeśli zamierzasz pracować w Norwegii, musisz złożyć podanie o wydanie karty podatkowej. Każdy, kto chce zgłosić przeprowadzkę do Norwegii, musi stawić się w jednym z 42 wybranych lokalnych urzędów podatkowych, w celu kontroli dowodu tożsamości. Najważniejsze jest teraz to, że trzeba mieć umowę o pracę – na okres dłuży niż 6 m-cy.

Jeżeli masz umowę na krótszy okres lub tylko na np. 2 dni w tygodniu, jest to za mało i nie dostaniesz zezwolenia na Policji. Zezwolenie z Policji jest niezbędne, żeby dostać zgodę na zameldowanie i zgłoszenie przeprowadzki.”

O przeprowadzce i Norwegii możecie poczytać na blogu Agnieszki: http://atuja.blog.pl .

Dania

Grzegorz: „Przeprowadzka do Danii również wiąże się z koniecznością zameldowania. W tym celu należy zgłosić się do Urzędu Ewidencji Ludności. Tam otrzymuje się Numer Ewidencji Ludności oraz Kartę Ubezpieczenia. Jeśli nie zrobi tego pracodawca, musisz udać się do lokalnego urzędu meldunkowego. Pracując w Danii, trzeba opłacać podatek, dlatego należy zgłosić się do urzędu podatkowego SKAT. Kolejnym krokiem jest założenie konta w duńskim banku.”.

Wielka Brytania

W Wielkiej Brytanii nie trzeba się meldować. Potwierdzeniem adresu jest najczęściej umowa najmu mieszkania. Należy jednak uzyskać NIN – Numer Ubezpieczenia Społecznego. Jest to odpowiednik naszego NIP-u. Będzie potrzebny do rejestracji podatnika.

Francja

We Francji również nie ma obowiązku meldunkowego. Jednak jeśli chcesz mieszkać we Francji dłużej niż 90 dni, warto zdobyć w lokalnym merostwie kartę stałego pobytu.

Belgia

W Belgii należy się zameldować. Bez meldunku można napotkać trudności np. podczas zakładania konta w banku. Pobyt trzeba zgłosić w urzędzie gminy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.

Holandia

Zameldować można się jako mieszkaniec czasowy lub rezydent. Jeśli przeprowadzasz się do tego kraju, interesuje Cię raczej druga opcja. Zarejestrować należy się w urzędzie gminy. Potrzebny jest nie tylko dowód tożsamości, ale też umowa najmu mieszkania. Podczas rejestracji otrzymuje się numer podatkowo-ewidencyjny BSN, który będzie potrzebny np. podczas zapisywania dzieci do szkoły czy korzystania z opieki medycznej.

Irlandia

W Irlandii nie obowiązuje meldunek. Tak jak w Wielkiej Brytanii, w niektórych sytuacjach wymagane jest potwierdzenie adresu (np. do podjęcia stałej pracy), jednak wystarcza umowa najmu czy rachunek za prąd.

Mateusz Bamski, podróżnik, artysta i autor bloga Farby i Kompas:

Formalności związane z wyjazdem do Irlandii wiążą się w zasadzie z zarezerwowaniem biletu i ewentualnym kontaktem z przyszłym pracodawcą, jeśli nie wyjeżdżamy „w ciemno. Sprawy, które trzeba załatwić po przyjeździe na „Zieloną Wyspę” to na pewno załatwienie numeru PPS (odpowiednik naszego PESELu), założenia konta w banku, zakupu nowej karty sim i znalezienie pracodawcy oraz domu/pokoju.

Mateusz zwrócił uwagę na numer PPS. Numer ten jest potrzebny do rozliczenia podatku, podjęcia pracy i edukacji czy korzystania z opieki zdrowotnej. Wydają go biura Social Welfare (Urząd do Spraw Socjalnych). Tutaj znajduje się wykaz tych biur.

SAMOCHÓD

Prawo jazdy

Jeśli posiadasz prawo jazdy, jest ono ważne na terenie UE. Przed wyjazdem upewnij się jedynie, kiedy upływa termin ważności Twojego dokumentu.

Rejestracja samochodu

W niektórych krajach wymagana jest rejestracja samochodu sprowadzonego zza granicy. Jeśli więc zamierzasz zabrać samochód z Polski i korzystać z niego w kraju, do którego się udajesz, musisz go zarejestrować.

Grzegorz: „Jeśli bierzesz ze sobą samochód, koniecznie weź pod uwagę to, że w Danii pojazd należy zarejestrować. W tym celu również należy udać się do urzędu SKAT.”

To samo dotyczy innych państw. Na przykładzie Niemiec i Wielkiej Brytanii wyjaśniamy jak wygląda ten proces.

Rejestracja samochodu w Niemczech

Najpierw należy ubezpieczyć samochód. Po zawarciu umowy z firmą ubezpieczeniową otrzymasz potwierdzenie – eVB Number. Następnie musisz zabrać komplet dokumentów (dowód osobisty, potwierdzenie zameldowania lub niemiecki dowód, kartę pojazdu i ew. stare tablice rejestracyjne) i udać się do urzędu komunikacji drogowej Zulassungsstelle. Tam po uiszczeniu opłaty otrzymasz dodatkową kartę pojazdu. Po tym pozostanie już tylko odebranie i przykręcenie nowych tablic rejestracyjnych.

Rejestracja samochodu w Wielkiej Brytanii

Samochód powinien zostać zarejestrowany w ciągu 14 dni od momentu przybycia do UK (dotyczy to osób przeprowadzających się, nie odwiedzających). Potrzebne będą Ci dokumenty rejestracyjne. Aby je uzyskać, musisz skontaktować się z DVLA (Driver&Vehicle Licensing Agency). DVLA będzie wymagać od Ciebie kompletu dokumentów. Musisz więc również skontaktować się z Revenue, które wyda Ci potwierdzenie opłacenia cła w Polsce. Wymagany jest też certyfikat MOT, dotyczący stanu technicznego samochodu.

Więcej szczegółów znajdziesz na stronie DVLA.

WYNAJEM MIESZKANIA ZA GRANICĄ

Formalności związane z wynajęciem mieszkania za granicą bardzo różnią się w zależności od kraju, a nawet regionu czy miejscowości. Warto jednak pamiętać o kilku raczej powszechnych wymogach i ważnych kwestiach.

1. Właściciele mieszkań często oczekują potwierdzenia, że pracujesz i uzyskujesz wystarczające dochody. Daniel na temat Francji: „Zdarzyło się, że znajomemu mieszkającemu w Annecy odmówiono wynajmu, ponieważ nie miał pracy”. Tego typu sytuacje nie są rzadkością, zwłaszcza we Francji, trzeba więc mieć to na uwadze.

2. Zwykle aby wynająć mieszkanie potrzebować będziesz konta bankowego.

3. W krajach, gdzie nie obowiązuje meldunek, często umowa o wynajmie mieszkania jest ważnym dokumentem potwierdzającym adres. Tak jest w przypadku Wielkiej Brytanii.

4. Przed podpisaniem jakichkolwiek dokumentów przeczytaj je dokładnie. Jeśli masz trudności z językiem, poproś kogoś o tłumaczenie.

5. Zachowaj ostrożność korzystając z agencji nieruchomości, zwłaszcza jeśli ogłoszenia znajdujesz w Internecie czy gazetach i nie zawierają one pełnych danych firmy. Nie uiszczaj żadnych opłat bez pewności, że masz do czynienia z prawdziwą, legalnie działającą agencją.

6. Mateusz o Irlandii: „Nie przypominam sobie większych trudności, ale zdecydowanie pierwsze tygodnie są najcięższe z powodu przejścia do strefy euro, a tym samym wyższych cen.

Jeśli nie znajdziemy też odpowiedniego mieszkania, to czeka nas wyższy czynsz, co przy początkowo niższych zarobkach (Irlandia pobiera na początku wyższy podatek tzw. emergency) jest nieco kłopotliwe.” Jest to kwestia z pozoru oczywista, ale bardzo istotna i dla wielu osób okazuje się problematyczna, zanim na dobre ułożą sobie życie za granicą. Trzeba więc pamiętać o tym, żeby być finansowo przygotowanym na wyższe koszty utrzymania.

ORGANIZACJA PRZEPROWADZKI

W przygotowaniu się do przeprowadzki pomoże Wam poradnik: https://clicktrans.pl/blog/poradnik-przeprowadzki/

Z Poradnika dowiesz się:

• jak się przygotować do przeprowadzki
• co i jak spakować
• jak wybrać firmę przeprowadzkową
• ile średnio kosztuje przeprowadzka
• otrzymasz listę spraw do załatwienia po przeprowadzce

Przewiezienie swoich rzeczy do nowego miejsca zamieszkania możesz zlecić firmie transportowej: