CMRka – kiedy wypełniamy, za co jesteśmy odpowiedzialni, za co mogą nas ukarać?

W obiegowym języku mówimy, że kierowca wypełnia CMRkę, czyli podstawowy dokument przewozowy.

Skąd się wzięła CMRka?

W 1956 roku w Genewie podpisano  Konwencję CMR  (Konwencję o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów). Polska ratyfikowała ten dokument  13 czerwca 1962 r. Konwencję stosuje się przy przewozie drogowym zarobkowym rzeczy z zaznaczeniem, że miejsce przyjęcia przesyłki i miejsce dostawy są położone w dwóch różnych krajach (dotyczy przewozów międzynarodowych, nie krajowych).

Umowa międzynarodowa nie obowiązuje w odniesieniu do umowy spedycji, czyli w przypadku, kiedy przedmiotem umowy nie jest wykonywanie przewozu a jedynie jego organizacja.

Z listu CMR wyłączone są przewozy:

• przesyłek pocztowych,
• zwłok,
• rzeczy przesiedlenia.

List przewozowy CMR (nazywany potocznie po prostu CMRką) występuje zwykle w trzech, czasami zdarza się, że w  czterech kopiach . Każda z tych kopii w myśl prawa ma taką samą moc dowodową. Prawidłowo wypełniony list przewozowy powinien być opieczętowany i podpisany zarówno przez nadawcę przesyłki, jak i przewoźnika.  Pierwsza kopia listu przewozowego zostaje u nadawcy. Druga wyrusza w podróż razem z przewoźnikiem i towarem, którego dotyczy. To ta kopia ostatecznie ma trafić w ręce odbiorcy przesyłki. Trzeci egzemplarz zostaje u przewoźnika. Jeżeli występuje, też czwarta kopia, to może służyć celom administracyjnym, księgowym lub statystycznym – zostaje zwykle u przewoźnika.

Pomimo tego, że konwekcja CMR jest aktem międzynarodowym, to od czasu jej przyjęcia nie ustalono jednego powszechnie obowiązującego wzoru listu przewozowego. W związku z tym list przewozowy CMR przyjmuje różnorodne formy i chociaż kilka wzorów jest na rynku bardziej popularnych, to w przypadku skorzystania przez nadawcę lub przewoźnika z mniej popularnego wzoru, jest to również forma dopuszczalna o ile zawiera wszystkie niezbędne elementy.

Co musi zawierać CMRka?

List przewozowy powinien zawierać następujące dane:

• miejsce i datę jego wystawienia,
• nazwisko (nazwę) i adres nadawcy,
• nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika,
• miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wyładowanie,
• nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy,
• powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie,
• liczbę sztuk, ich cechy i numery,
• wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru,
• koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy),
• instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych,
• oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom CMR.

Ponadto, w razie potrzeby, list przewozowy CMR powinien zawierać następujące elementy:

• zakaz przeładunku,
• koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie,
• kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru,
• zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie,
• instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki,
• umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz,
• wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.

Kto jest za co odpowiedzialny?

Konwencja definiuje nam również strony odpowiedzialne w przypadku wystąpienia braków w liście przewozowym. Za które pozycje odpowiada nadawca, a za które przewoźnik. Zgodnie z tymi zapisami przewoźnik (w rzeczywistości często kierowca) mógłby zostać ukarany za braki takich elementów jak: miejsce i data wystawienia CMR, nazwisko (nazwę) przewoźnika, podanie kosztów związanych z przewozem, oświadczenie, iż danych przewóz podlega konwencji CMR.

Konwencja CMR mówi nam, że z chwilą przejęcia przesyłki przez  przewoźnika, aż do momentu jej wydania, to przewoźnik ponosi odpowiedzialność za szkody częściowe lub utratę przesyłki. Między innymi, dlatego  przed podjęciem towaru przewoźnik (bądź kierowca) powinien sprawdzić dokładność wprowadzonych do listu przewozowego danych, a także stan towaru i opakowania.  Jeżeli, jednak przewoźnik (kierowca) nie ma możliwości takiego sprawdzenia, w jego gestii leży odnotowanie tego zastrzeżenia do listu przewozowego wraz z uzasadnieniem. W przypadku niewpisania zastrzeżeń, na podstawie konwencji, prawo będzie domniemywało, że towar i opakowanie było w dobrym stanie, ilości towaru były poprawne, a dane zgodne.

Chcesz wiedzieć więcej?

Jak sporządzić list przewozowy? 

List przewozowy fakty i mity