Poradnik - Strefa Przewoźnika

Czym są strefy czystego transportu?

Pod koniec 2021 weszła w Polsce w życie nowelizacja Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. W artykule 39 tej ustawy mowa jest o tym, że w celu ograniczenia negatywnego wpływu emisji zanieczyszczeń z transportu, gmina może ustanowić strefę czystego transportu. Na drogi znajdujące się w takiej strefie nie mogą wjeżdżać inne pojazdy niż elektryczne, napędzane wodorem lub gazem ziemnym. Jednocześnie nowelizacja dopuszcza możliwość wyjątków ustalanych przez radę gminy.

Samochody mające zezwolenie na wjazd do stref czystego transportu muszą mieć umieszczoną naklejkę w lewym dolnym rogu przedniej szyby pojazdu. Taką naklejkę wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Może pobrać za to opłatę, jednak jej wysokość jest symboliczna i nie może przekraczać 5 zł. Nowa, obowiązująca od 4 maja 2022 naklejka jest zielona i ośmiokątna. Ma ona zawierać następujące informacje: rok produkcji pojazdu, rodzaj używanego paliwa, informację czy naklejka została wydana w związku z wytycznymi ustalonymi przez gminę, nazwę gminy, numer rejestracyjny pojazdu oraz znak drogowy D-54.

Naklejka

W ustawie wymieniono jednak również rodzaje pojazdów, które mają wstęp do stref czystego transportu bez naklejki. Są to:

• pojazdy Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, ABW, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu i Wywiadu Wojskowego, CBA, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Krajowej Administracji Skarbowej, jednostek ochrony przeciwpożarowej, Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa oraz służb ratowniczych;
• pojazdy zarządców dróg i realizujące zadania na ich rzecz;
• pojazdy Sił Zbrojnych RP;
• pojazdy posiadające odpowiednie oznaczenie, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne;
• specjalistyczne środki transportu sanitarnego;
• autobusy zeroemisyjne i autobusy szkolne.

Rada gminy może na podstawie uchwały dopuścić wjazd do stref czystego transportu pojazdom o napędzie spalinowym, spełniającym wybrane normy emisji spalin.

Czy korzystanie ze stref czystego transportu jest płatne?

Pojazdy o napędzie spalinowym niespełniające wymogów będą mogły wjeżdżać do strefy czystego transportu przez trzy lata od jej powstania w godzinach 9-17, lecz wjazd będzie płatny. Opłaty wynoszą 2,5 zł za godzinę lub 500 zł miesięcznie jako abonament.

Wady i zalety stref czystego transportu

Wprowadzenie stref czystego transportu od początku budziło kontrowersje oraz obawy, że nie wpłyną one w sposób znaczący na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, za to utrudnią życie kierowcom. Zwolennicy wprowadzonych rozwiązań uważają, że strefy nie tylko pomogą ograniczyć emisję zanieczyszczeń, ale i poprawią bezpieczeństwo mieszkańców z uwagi na zmniejszenie natężenia ruchu drogowego na tych obszarach. Jest to na pewno argument, który przemawia za wprowadzaniem takich stref. Poważnym argumentem, który podnoszą kierowcy jest jednak fakt, że w Polsce nie jesteśmy jeszcze gotowi na taką zmianę. Przede wszystkim dlatego, że w większości kupuje się u nas auta używane, charakteryzujące się bardzo wysoką emisyjnością i nie wyposażone w ekologiczne rozwiązania. Większość aut jeżdżących po polskich drogach to samochody mające kilkanaście lat i średnia ta nie ulega większym zmianom. Krytycy stref czystego transportu zwracają również uwagę, że ustawa dopuszcza tak wiele wyjątków (rada gminy ma w tej kwestii dużą swobodę), że tak naprawdę i tak większość aut będzie mogła wjechać do strefy. Kierowcy, których pojazdy nie będą na liście wyjątków na danym obszarze, będą mogli po uiszczeniu opłaty i tak wjechać do strefy. Z pewnością jednak wprowadzenie stref czystego transportu jest krokiem naprzód w kwestii troski o jakość powietrza w Polsce i zmniejszenie zanieczyszczeń. Czas pokaże, czy wprowadzone rozwiązania okażą się wystarczająco skuteczne.

Od kiedy obowiązują przepisy związane ze strefami czystego transportu?

Przepisy obowiązują od podpisania nowelizacji ustawy przez prezydenta czyli od grudnia 2021 roku. Od 1 lipca 2024 roku w Warszawie zaczęła obowiązywać pierwsza w Polsce Strefa Czystego Transportu (SCT). Obejmuje ona większość Śródmieścia oraz fragmenty Woli, Ochoty, Saskiej Kępy oraz części Pragi Północ i Południe. Wdrażanie SCT w Warszawie odbywa się etapami, z coraz bardziej restrykcyjnymi normami emisji spalin. W Krakowie planowane jest wprowadzenie SCT od 1 lipca 2025 roku. Miasto pracuje nad nową uchwałą w tej sprawie.