Transport produktów spożywczych to jedna z najbardziej wymagających dziedzin transportu. Wpływ na to mają przede wszystkim wyśrubowane normy, a także duże zróżnicowanie produktów, które razem możemy określić jako żywność. Ryzyko jest też dużo większe niż w przypadku innych ładunków – w razie uszkodzenia towaru ryzykujemy nie tylko stratami materialnymi, ale również zdrowiem przyszłych konsumentów.
Transport żywności drogą lądową stanowi istotny segment logistyki i wymaga ścisłego przestrzegania standardów i przepisów, aby zapewnić bezpieczeństwo produktów spożywczych.
Samodzielny transport
Wielu producentów żywności posiada własną flotę pojazdów do transportu swoich produktów. Oznacza to pełną kontrolę nad procesem dostawy, ale również wymaga posiadania odpowiedniego sprzętu, personelu oraz spełniania wszelkich wymagań prawnych i standardów jakości.
Zewnętrzne firmy transportowe
Wielu producentów decyduje się na skorzystanie z usług firm transportowych specjalizujących się w przewozie żywności. Te firmy dysponują odpowiednim sprzętem, wiedzą oraz doświadczeniem w przewozie produktów spożywczych.
Pojazdy wykorzystywane do transportu żywności
Chłodnie
Pojazdy te są niezbędne do transportu żywności wymagającej niskiej temperatury, np. mięsa, nabiału czy mrożonek. Pozwalają one na utrzymanie stałej, niskiej temperatury w trakcie całego transportu, gwarantując świeżość i jakość produktu.
Pojazdy izotermiczne
Są to pojazdy, które utrzymują stałą temperaturę wewnątrz przestrzeni ładunkowej, ale nie mają możliwości aktywnego chłodzenia. Są odpowiednie do produktów, które wymagają stabilnej temperatury, ale niekoniecznie bardzo niskiej.
Pojazdy suchego ładunku
Standardowe ciężarówki wykorzystywane do przewozu żywności, która nie wymaga specjalnych warunków temperaturowych. Przykłady to produkty suche, takie jak mąka, cukier czy konserwy.
Pojazdy do transportu cieczy
Specjalne cysterny przeznaczone do przewozu płynnych produktów spożywczych, takich jak mleko, oleje czy soki.
Przede wszystkim pojazdy, których używa w transporcie żywności muszą zostać zatwierdzone przez Powiatowy Inspektorat Sanitarny, a także – jeśli planuje transportować mięso lub produkty pochodzenia zwierzęcego – zarejestrowany w Głównym Inspektoracie Weterynaryjnym. Kierowca powinien posiadać też aktualną książeczkę sanepidowską. Ponadto wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego powinny zostać zarejestrowane przez powiatowego lekarza weterynarii.
Pojazd, którym transportuje produkty spożywcze musi być oczywiście sprawny i dokładnie czyszczony po każdym transporcie. Jeśli jest to chłodnia, musi posiadać dodatkowo system monitorujący i zapisujący temperaturę w pomieszczeniu, gdzie składowany jest ładunek. Powodem jest konieczność utrzymania temperatury na odpowiednim poziomie przez cały czas transportu (utrzymanie tzw. „łańcucha chłodniczego”) – produkty rozmrażane i ponownie zamrażane są równie niebezpieczne dla zdrowia, jak te przechowywane w niewłaściwych temperaturach.
Dodatkowe obostrzenia dotyczą także pojazdów, które przewożą materiały pochodzenia roślinnego – sypkie (np. zboże) oraz płyny:
1. Nie jest wymagany transport w temperaturze poniżej 0, ale konieczna jest ochrona produktów przed zanieczyszczeniami z zewnątrz (szkodnikami czy warunkami atmosferycznymi)
2. Pojazd, którym takie produkty są przewożone powinien być wykorzystywany wyłącznie do przewożenia żywności
3. Pojazd, którym takie produkty są przewożone powinien być w sposób widoczny i nieścieralny oznakowany jako pojazd do transportu żywności
Przewóz żywności jest ściśle regulowany w wielu krajach ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów. W Polsce, podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, istnieje wiele przepisów dotyczących transportu żywności. Poniżej znajduje się przegląd podstawowych aktów prawnych i zasad związanych z przewozem żywności:
Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r.
Ustanawia ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Określa podstawowe pojęcia, takie jak "środek spożywczy" i "operator przedsiębiorstwa spożywczego".
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r.
Dotyczy higieny środków spożywczych. Określa wymagania dla przedsiębiorstw spożywczych dotyczące higieny w każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji.
Zawiera wymagania dotyczące transportu żywności, w tym warunki dotyczące pojazdów, utrzymania odpowiedniej temperatury oraz czystości.
Kluczowe zasady przewozu żywności z perspektywy prawnej:
Zachowanie łańcucha chłodniczego
Dla wielu produktów spożywczych konieczne jest utrzymanie określonej temperatury w trakcie transportu.
Higiena i czystość
Pojazdy i kontenery wykorzystywane do transportu muszą być czyste i wolne od szkodników. Regularna dezynfekcja jest kluczowa.
Odpowiednie oznakowanie i dokumentacja
Wszystkie produkty spożywcze muszą być odpowiednio oznakowane, a ich transport musi być dokładnie udokumentowany.
W związku z powyższym, przed rozpoczęciem transportu żywności ważne jest dokładne zapoznanie się z obowiązującymi przepisami i wymaganiami, a w przypadku wątpliwości warto skonsultować się z ekspertami w dziedzinie prawa żywnościowego lub odpowiednimi instytucjami nadzorującymi rynek żywności.
Za prawidłowy transport żywności odpowiada przewoźnik. W praktyce jednak dostarczenie konsumentom żywności wysokiej jakości i bezpiecznej dla zdrowia leży przede wszystkim w interesie producenta. Dlatego ważne jest, aby podczas zlecania transportu dokładnie określić, jakie warunki powinny zostać spełnione w trakcie transportu i jakie procedury muszą być przestrzegane w razie problemów na trasie (wypadku, objazdu, nieoczekiwanego postoju etc.). Ważne, aby pamiętać, że warunki, w jakich należy transportować żywność dotyczą nie tylko wnętrza pojazdu, ale także przestrzeni załadunku i rozładunku.
PL
